Ten afscheid

 

                                                                 Tekst bestemd voor de Deventer Dichtersdoos
                                                          die van de ene stadsdichter op de volgende overgaat  
              


Ik heb mijzelf ter kist besteld,
de stedelijke lier gesmoord:
Voorbij de tijd dat ik werd gehoord,
voorbij de tijd dat ik werd geteld.

Terpsichore, ik smeek niet langer toegang tot uw schoot,
ik kan uw wapp'rend vaandel niet meer volgen.
Het dient geen doel hierom te zijn verbolgen,
te fulmineren tegen tijd en dood.

Laat nu dan andere handen in de snaren grijpen.
Geen nood, als het woord, het lied maar helder klinkt,
de muze, in vuur ontstoken, met vervoering zingt –-
dàn zal het stadsgezang tot ware dichtkunst rijpen.


 Herman Posthumus Meyjes
1 augustus 2015



Terpsichore: In de Griekse mythologie de muze van dans en zang en van de poëzie



Stadsgedicht 60

Nieuwe stadsdichter Johanneke ter Stege staat klaar om het dichterskistje in ontvangst te nemen.
Naast haar wethouder Robin Hartogh Heys

Toespraak afscheid

Geachte Wethouder, Geacht Gehoor,


Nu het uur van mijn afscheid –- als stadsdichter, wel te verstaan –- heeft geslagen, en ik op het punt sta mijn vermoeide pen neer te leggen, is het mij een behoefte in de eerste plaats, u, wethouder en via u het gehele College van Burgemeester en Wethouders,  en ook u, mijn stad- en streekgenoten, van ganser harte bedanken voor het uitzonderlijke voorrecht gedurende twee jaar uw voorzanger te hebben mogen zijn, en u tot mijn trouwe lezers en lezeressen te hebben mogen rekenen.

Ik kan u verzekeren dat ik van dit voorrecht heb genoten, en geleerd, en geprofiteerd, en er onder sommige omstandigheden ook onder heb geleden. M.a.w. ik heb een heerlijke tijd gehad. Die komt nu ten einde, en in het volste vertrouwen, en met een beroep op uw goedgunstige ontvangst, maak ik bij deze plaats voor mijn opvolger, die ik het allerbeste toewens.

Ik zou geen dichter zijn als ik deze gelegenheid niet te baat zou nemen voor het schrijven van een klein vers, dat ik u thans zal voorlezen. Ter adstructie vermeld ik dat in dat vers de naam voorkomt van de Griekse muze, Terpsichore, die heerst over rijk van de muziek, de dans, de zang en de poëzie, en in wier dienst ik in de afgelopen twee jaar heb gearbeid.
Verder is er sprake van een houten kistje, dat ik hier bij mij heb, en dat ik bij deze zal overhandigen aan mijn opvolger, zoals de traditie dat verlangt. In dat kistje bevindt zich de sleutel tot een geslaagd dichterschap, waarover ik verder niet mag uitweiden En die sleutel druk ik nu in de handen van degene die na mij komt.

Nu rest mij slechts u allen vaarwel te zeggen, en tot ziens.


Herman Posthumus Meyjes,
1 augustus 2015

Stadsgedicht 59

Woord, beeld, vorm en klank

Zonder beeld zwijgt een gedicht –-
zonder beeld waaruit het is gegroeid
en waarin het wortel schiet.
Beeld is de mal waarin het woord zichzelve giet
en waartoe het zichzelf verplicht.

Zonder toon verstomt het woord
en blijft het zonder vrucht.
Een klankloos vers hangt in de lucht
waaruit het schielijk vlucht
voordat het wordt gesmoord.

Zonder vorm verdooft de kleur
en rest slechts woestenij.
Het is de schaal zonder het ei,
het licht zonder het zicht,
de bloem, maar niet de geur.

Zonder woord, beeld, vorm en klank
loopt elke uitkomst mank,
is elk product gedrocht,
hoe duur zijn titel wezen mocht,
met hoeveel wanhoop ook gewrocht.

Het is de zegen van de kunst,
actief, passief, nabij, ver-af,
een goddelijke gunst,
die het leven draagbaar maakt
en ons tot op de bodem raakt
met klank en vorm, met woord en beeld,
en liefhebber noch vakman ooit verveelt.


Herman Posthumus Meyjes
Deventer, 21 juli 2015


Gedicht 55

Voorgedragen bij de opening van de tentoonstelling van het DAK (Deventer Amateur Kunst) in de Lebuïnuskerk

Aanstorm

                                                        Bij de opening van de manifestatie

                                                                            der “Beeldenstormers”

                                                                       in de Bergkerk te Deventer

                                                                               op 5 juni 2015

                                                                      en ter herinnering aan het feit

                                                                    dat iets meer dan 100 jaar eerder,

                                                                        in december 1912, een groep

                                                                           van Russische dichters

                                                                        die zich de “Futuristen” noemden,

                                                                  hun geruchtmakend manifest publiceerden,

                                                                          “Een Klap in het Gezicht

                                                                      van de Smaak van het Publiek”.

Ik heb de jonge gelaten aangezien,
en het vuur in hun hongerige ogen voelen smeulen,
ik heb het stroomstootwapen in hun hand zien glimmen,
ik heb de vuistslag in de muil der dagelijksheid
voelen aankomen, de muilpeer tegen de gezapigheid,
de uppercut tegen het verwordene,
de klaroenstoot tegen de geparfumeerde ontucht,
en tegen de weggebezemde bedorven lucht,
de plons gehoord waarmee het afgedane overboord werd gesmeten,
de vloek waarmee het verleden werd afgezworen,
en de kreet waarmee het uitgeleefde werd doodverklaard,
en het blauw oog gezien voor de smaak van het publiek –-

Ik heb ook op de wedergeboorte gehoopt
van beeld, geluid en woord,
het ongehoorde vers, de nooit onthulde klank,
het nooit gezien palet der jonge kleuren,
de keizersnede van de nieuwe tijd, de belofte
van de kolkende chaos, de kraamkamer van de ratelende waanzin,
de zonsopgang van het oorspronkelijk gezang –-
ik heb de samenzweerders met de oude helden horen heulen,
de dageraad van de nieuwe schoonheid verwacht,
de bevrijding van het ongeziene,
het samengaan der zondaars en der vromen,

en het vuurwerk van hun ongeduld –-
laat het komen, laat het komen,
want wij wachten al zo lang.

Herman Posthumus Meyjes
Deventer 25 mei 2015

Stadsgedicht 54

Dodenherdenking 4 mei 2015

Wij zijn omringd door dichte drommen doden,
die stuwen om ons heen en kloppen bij ons aan;
wij zijn vervuld van opgestapelde herinneringen
en van besef van tijden die, voorbij, nooit zijn voorbijgegaan.

Het doden nam destijds geen einde
en lijkt het nog immer, immer niet te doen.
Zo ook het herdenken tot het eind der tijden,
ter wille van de doden van vandaag, van morgen en van toen.

Wij lopen op het pad dat toekomst bindt met heden,
aangestampt met leed, gedrenkt in tranenvocht;
gestaag gaan wij toch voort, gedenken wie er heeft geleden,
en smeken dat het eens anders, stiller, beter wezen mocht.

© Herman Posthumus Meyjes
Deventer, 4 mei 2015

Stadsgedicht 42

Men weet niet wat men heeft tot men het mist

Ik herinner mij de dag van uw tersluiks vertrek,
de ouderen verrast, in wanhoop en verward,
de jongeren verheugd om het redden van het hart,
en om de zekerheid van een voorlopig nog gegist bestek –-
men weet niet wat men heeft tot men het mist.

Ik herinner mij van overzee uw ijzersterk geluid,
verbeten en verwoed, voedzamer dan welk rantsoen,
een leidraad voor wat in het duister wel of niet te doen,
het vrije woord, dat wisten wij, dat sterft niet uit –-
men weet pas wat men heeft als men het mist.

Ik herinner mij de blijde inkomst van uw eerste voet
op de ontwijde en uitgezogen grond,
het nieuw begin, de genezing van een diepe wond,
de vrije blik, en het oneindig opgelucht gemoed –-
men weet pas wat ontbreekt als het is weggegrist.

Ik zie een land verbrokkeld en gefragmenteerd,
zoekende naar perspectief en steunende op oude zekerheid,
onverbrekelijk deel der wereld, maar met onderscheid.
Zo'n land behoeft een vaste kern die men omarmt en eert –-
daarzonder raakt het diepste wezen ten slotte uitgewist.


© Herman Posthumus Meyjes
Deventer, 27 april 2015

Stadsgedicht 57


Voorgedragen ter gelegenheid van Koningsdag

Ik zal die schone dag niet snel vergeten

Ik zal die schone dag niet snel vergeten
dat ik, door lichaams' ongemak geveld,
en door de last der immer zwaarder jaren,
u komen zag, uit onbeschreven verte,
en de eerste werking van uw handen onderging,
die mij de zwaarte van het bestaan ontnam.

Ik zal die schone dag niet snel vergeten
dat u de kinderen rondom het fornuis
verzamelde en in de kookkunst onderwees,
de eerste stap naar zelfstandigheid
en naar een afgerond, gezond bestaan,
en kennis van het wond're leven om ons heen.

Ik zal die schone dag niet snel vergeten,
dat u wie nooit te water ging de moed gaf
oude zekerheden te verlaten en te vertrouwen
op het frisse nat en eigen, nieuw verworven kunst,
en kracht die eens ten achter bleef
tot groter bloei en hoger plan kon brengen.

Ik zal die schone dag niet snel vergeten
dat u voor het eerst zich wijdde
aan wat beemd en veld en bos en hei
te bieden heeft aan kruipend, vliegend, zwemmend,
springend, kortom levend wild,
en aan de bescherming van dit kostbaar, kwetsbaar goed.

Ik zal die schone dag niet snel vergeten
dat de gemeenschap van uw keus
uw liefde voor het eerst ontving, uw aandacht en uw zorg,
opdat gemeenschap steeds gemeenschap blijve
en niet verbrokkele tot steen en puin
en tot het rulle zand der eenzaamheid.

U zult die schone dag niet snel vergeten
toen bleek dat het niet onopgemerkt gebleven is,
maar bijgeschreven in de boeken
en in de annalen die strekken tot de verste horizon.
Goede werken verschralen nooit,
maar blijven werkzaam vanaf waar, wanneer, het ooit begon.


© Herman Posthumus Meyjes
Deventer 24 april 2015

Stadsgedicht 56

Voorgedragen ter gelegenheid van de uitreiking van de Koninklijke Decoraties op 24 april 2015